Als (team)trainer en coach ben ik altijd alert op de aannames die mijn cliënten maken. Aannames moet je immers altijd checken of ze wel kloppen, anders kan dit tot vervelende situaties of misverstanden leiden. Je wil niet weten hoe vaak mensen (en dan vooral hun gedrag) of situaties verkeerd worden geïnterpreteerd.
Vanuit mijn professie voelt het soms alsof ik het beste jongetje van de klas wil zijn maar vorig jaar stonk ik er zelf ook behoorlijk in en werd ik met mijn neus maar weer eens op de feiten gedrukt. Check altijd je aannames!
Mijn eigen aanname: Wil je voor mijn bruggetje betalen?
Wat was het geval. Ik had de dag daarvoor een lekke band en moest eerst mijn leenauto in Leiderdorp omwisselen voordat ik in de middag een teamtraining in Eindhoven zou geven. Door een file op de A12 werd ik door Google Maps omgeleid via Nieuwerbrug.
Op een gegeven moment stokt het verkeer en sta ik voor een klein 1-baans bruggetje waar ik overheen moest om weer bij de A12 te komen. Komt er plots een man met een lange jas en baard naar mij toe, ik dacht letterlijk ‘wat voor zwerver is dit nu weer’, die vrolijk aan mij vroeg “Wil je voor mijn bruggetje betalen?”.
“Nee!” was mijn antwoord, denkende aan al die keren dat ik in Rotterdam geconfronteerd werd met zwervers en bedelaars. Als ik een gift wil geven bepaal ik graag zelf de plaats en tijd.
Ik reed een stukje door en achter mij hoorde ik de man roepen “ik zou het niet doen, ik zou het niet doen!”. Net over de brug zag ik ook een paar andere auto’s die aan het wachten waren en toen zakte de 50 cent die ik moet betalen pas in. Het was geen zwerver maar een brugwachter! Blijkt dat Nieuwerbrug de enige tolbrug van Zuid-Holland heeft. Sterker nog, hij was ook mede eigenaar van de brug! Natuurlijk heb ik toen betaald (met het schaamrood op mijn kaken).
Achteraf kan ik er behoorlijk om lachen. Ben ik er zelf weer eens ingestonken: Check altijd je aannames!
Het verschil tussen aannames en wat je werkelijk waarneemt
Een groot voordelen van ons menselijk brein is dat we snel verbanden kunnen leggen door situaties uit het verleden te vergelijken met wat we nu waarnemen. Waar jonge kinderen nog alles bewust waarnemen, en over alles verwonderd zijn, hebben wij als volwassenen geleerd te automatiseren. We hebben maar een klein beetje informatie nodig om een inschatting van de situatie te maken of iets te herkennen. Dat is superhandig om snel te kunnen handelen.
Hier zit echter ook een nadeel aan omdat we dan vaak (onbewust) stukken overslaan en geneigd zijn snel te oordelen of aannames te doen; net zoals ik in Nieuwerbrug deed. We zijn blind geworden voor wat we eigenlijk waarnemen of wat de werkelijke situatie is.
Werkvorm aannames en wat we werkelijk waarnemen
1 van de werkvormen die ik vaak in een teamtraining gebruik is de groep het verschil te laten ervaren tussen de aannames die je maakt en wat je werkelijk waarneemt.
Ik kom dan vaak mopperend binnen, zucht een paar keer en ga dan op mijn stoel zitten. De vraag aan de groep is dan “Wat hebben jullie gezien?”. De antwoorden die ze geven noteer ik op een flip-over. Met aan de linkerkant de aannames, aan de rechterkant de werkelijke waarnemingen.
“Zwaar leven”, “depressief” en “geen zin in je werk” zijn zo van de veel terugkomende terugkoppelingen op wat ze dan gezien hebben. Meestal staat de rij van de aannames veel en veel voller dan die van werkelijke waarneming. Het zijn allemaal eigen interpretaties van het gedrag wat ik liet zien. Wat ik werkelijk deed was dat ik een paar keer zuchtte, mijn schouders liet hangen, ging zitten, keek de deelnemers aan en zei “wat heb ik nu weer aan mijn fiets hangen”.
Check altijd je aannames
Aannames maken doen we allemaal. Dat is niet erg en vooral heel menselijk. Wel vergeten we ze vaak te checken, vooral bij onszelf maar ook bij de ander. Kloppen ze wel? Is mijn inschatting en oordeel over de situatie wel juist? Wat heb ik nu echt waargenomen? Wees nieuwsgierig en je zal ontdekken dat situaties, en vooral het gedrag achter mensen, net even anders zijn dan je in eerste instantie dacht. Hiermee voorkom je een situatie zoals ik die in Nieuwerbrug tegenkwam.
En zoals ze in Amerika zeggen: Assumption is the mother of all fuck ups.
Wat zijn jouw aannames?
Ik zou het leuk vinden als je een reactie op dit artikel plaats met daarin de gekste aannames die je zelf ooit hebt gemaakt en tot welke situaties deze hebben geleid.
