DISC is een behoefte model en in dit artikel wil ik hier wat dieper op in gaan. Onze basisbehoeften sturen namelijk voor een groot gedeelte ons gedrag, en misschien wel meer dan je in eerste instantie zou denken. Iedereen reageert namelijk anders op prikkels.
Een voorbeeld van mijzelf
Een paar maanden geleden ging ik met Sigrid voor een weekend naar Amsterdam. In de avond zijn we naar een Pianobar gegaan. Supergezellig, alleen wil ik na 2 uur weer naar buiten. Dan wint mijn behoefte aan rust het van de gezelligheid. Sigrid is wat extraverter dan ik, en hoe denk je dat ze reageerde toen ik zei dat ik weg wilde gaan? Natuurlijk, zij wilde juist nog wel even blijven!
DISC is een behoefte model
Het DISC model beschrijft de voorkeuren die wij als mens laten zien in gedrag en communicatie. Deze voorkeuren worden voor een groot gedeelte gestuurd door de basisbehoeften die horen bij de 4 basisstijlen of basistemperamenten van DISC.
Persoonlijk geloof ik dat wij altijd de balans willen herstellen als reactie op onze interne of externe prikkels. Dit doen wij door het inzetten van gedrag. Als je honger hebt ga je eten, heb je dorst dan drink je wat, ben je moe dan ga je rusten. Voel je je alleen dan zoek je gezelschap. Dreigt er een gevaarlijke situatie dan gaan we die uit de weg.
Abraham Maslow
Een aantal jaar geleden heb ik al eens een artikel gewijd aan de Piramide van Maslow. In dit model worden de behoeften van mensen gerangschikt. Volgens de theorie van Abraham Maslow kan pas aan hogere behoeften worden toegekomen als aan de onderliggende (en lagere) behoeften is voldaan. We gaan in ons gedrag dan ook steeds meer primair reageren als we onder druk komen te staan: vechten, vluchten of bevriezen.
Met andere woorden: Hoe hoger de druk, des te meer onze basisbehoeften ons gedrag gaan bepalen en hoe voorspelbaarder dit gaat worden. Zelf ons normen en waarden vallen weg als de druk maar hoog genoeg is.
Voorkeuren in gedrag
DISC beschrijft dus onze voorkeuren. Deze voorkeuren zitten zo diep in onze hersenpatronen verankerd dat wij ons hier niet meer bewust van zijn. Een gedeelte hiervan zijn aangeboren (nature) en een misschien wel groter gedeelte wordt bepaald door opvoedings- en omgevingsfacturen (nurture) die vooral in onze jeugd en vroege volwassenheid bepalend zijn.
Als je goed observeert dan zie je de DISC stijl in de manier waarop iemand zijn of haar omgeving benaderd, hoe iemand praat, hoe iemand zit of zelfs hoe iemand een hand geeft.
Let wel op dat iemand nooit alleen maar 1 DISC stijl heeft of laat zien, we zijn altijd een unieke mix van alle stijlen. Je hebt bovendien natuurlijk gedrag en bewust gedrag, dat we afhankelijk van de context laten zien. En bovendien zijn er nog veel meer factoren die ons gedrag bepalen. Alleen is er altijd 1 primaire stijl die juist naar boven gaat komen als de omstandigheden veranderen van gunstig naar ongunstig. M.a.w. als de druk (b.v. spanning, stress of vermoeidheid) gaat toenemen.
Direct of indirecte behoeften
DISC meten we in eerste instantie vanuit 2 assen. De eerste is direct of indirect. En hoewel dit technisch niet 100% hetzelfde is, mag je ook voor het gemak zeggen extravert (direct) en introvert (indirect). Vanuit onze basisbehoeften benaderen we de wereld om ons heen op een directe of juist meer vanuit een indirecte manier.
Ben je meer direct dan heb de behoefte om meer het initiatief te nemen. Je hebt prikkels nodig en bent verbaal en non-verbaal meer aanwezig. Je houdt van actie en tempo in de communicatie. Je denk letterlijk na terwijl je praat.
Ben je meer indirect dan ben je in 1e instantie wat afwachtend en bedachtzamer, en juist meer prikkelgevoelig. Je hebt dan de neiging om een drukke omgeving te vermijden, zeker als je moe bent. Je wilt eerst je gedachte kunnen ordenen voordat je tot actie overgaat. Je denkt na om te kunnen praten. Van rust en stilte laad je juist weer op.
Taakgerichte of mensgerichte behoeften
De andere as van waaruit je DISC meet is taakgericht (ratio) of juist meer mensgericht (relatie). Ben je meer taakgericht dan heb je een sterke behoefte aan controle, direct of indirect. Feiten en argumenten zijn erg belangrijk en je bent in eerste instantie wat wantrouwender naar mensen en omstandigheden. Eerst zien dan geloven.
Ben je meer mensgericht dan heb je een sterkere behoefte aan sociaal contact of sociale goedkeuring en zal je een potentieel conflict in eerste instantie uit de weg gaan omdat de relatie met de ander zo belangrijk voor je is. Je baseert jouw keuzes net iets meer op basis van gevoel dan op ratio.
De basisbehoeften van de D stijl: Dominant
De D stijl beschrijft de behoefte waarin iemand zijn of haar natuurlijke dominantie laat zien als reactie op de omgeving. De D heeft de behoefte hier een directe controle op uit te willen oefenen. Niks ergers van geen grip op de situatie hebben. ‘Als er geen duidelijke richting gegeven is, dan bepaal ik het liever zelf.’
Hoe hoger je scoort op de D, des te meer je de behoefte hebt zelf snel een beslissing te willen maken of die te willen forceren. Je bent van nature assertief en zegt wat je op je hart hebt, of ze je nou aardig vinden of niet. Een lage(re) D heeft de behoefte aan meer consensus bij het maken van een beslissing. Je kan dan natuurlijk nog steeds assertief zijn, maar moet dit dan wel bewust inzetten en dat kost meer energie.
- Wil graag: Beslissen
- Zoekt naar of geeft gemakkelijk: Richting, heeft vooral behoefte aan de WAT
- Energie weer opladen: Actie en competitie
- Basisangst: Geen grip op de situatie of geen directe controle kunnen uitoefenen
- Wanneer de basisbehoefte doorslaat: Boosheid
De basisbehoeften van de I stijl: Interactief
De I stijl beschrijft de behoefte waarin iemand de interactie wil aangaan met zijn of haar omgeving. De I denkt in kansen en mogelijkheden. De I wil graag gezien en gehoord worden. Niks ergers dan genegeerd worden of iemand die niet luistert naar jouw enthousiasme of de verhalen die je vertelt. Een cliënt verwoordde het laatst als ‘zie mij’.
Hoe hoger je scoort op de I, des te meer verbaal en non-verbaal je ruimte inneemt. Je bent ‘lekker’ aanwezig en vanuit je natuurlijke behoefte aan contact vertrouw je de ander (of andere omstandigheden) sneller. Een lagere I heeft minder behoefte om zo aanwezig te zijn en zal vaker alleen iets zeggen, of toevoegen aan een gesprek, als het echt nodig is.
- Wil graag: Beinvloeden
- Zoekt naar of geeft gemakkelijk: (Sociale) Erkenning, heeft vooral behoefte aan de WIE
- Energie weer opladen: Interactie
- Basisangst: Niet gezien of gehoord worden
- Wanneer de basisbehoefte doorslaat: Emotioneel
De basisbehoeften van de S stijl: Stabiel
De S stijl beschrijft de behoefte waarin iemand op zoek is naar harmonie met zijn omgeving. Niets ergers dan conflicten en ruzie. Deze gaan we liever uit de weg. Bescheidenheid en de behoefte om voor anderen te zorgen zit in het bloed. Liever jezelf wegcijferen dan een ander te kort doen. Vanuit de behoefte aan veiligheid geeft je dit gevoel ook gemakkelijk aan anderen.
Een hoge S zal zich actief verzetten tegen een plotselinge verandering, dit geeft immers disharmonie. Een lage(re) S gaat hier sneller in mee.
- Wil graag: Dienstbaar zijn, uitvoeren
- Zoekt naar of geeft gemakkelijk: Instructie, heeft vooral behoefte aan de HOE
- Energie weer opladen: Een moment voor mijzelf
- Basisangst: Disharmonie
- Wanneer de basisbehoefte doorslaat: Onderdanig of zichzelf wegcijferen
De basisbehoeften van de C stijl: Consciëntieus
De C stijl beschrijft iemands behoefte aan details en controle, liefst tot achter de komma. Vandaar dat regels en procedures erg belangrijk zijn. De C wil graag zorgen dat het allemaal klopt en liever een 10 scoren dan een 8 ½. Bezint eer ge begint. Niets ergers dan fouten maken.
Een hoge C heeft een kritische houding, ziet alles, laat niets aan het toeval over en wil het liefst de puntjes op de i zetten, liefst tot in de perfectie. Voor een lage(re) C hoeft het allemaal niet zo nauwkeurig.
- Wil graag: Bedenken
- Zoekt naar of geeft gemakkelijk: Informatie, heeft vooral behoefte aan de WAAROM
- Energie weer opladen: In alle rust zaken op een rijtje zetten
- Basisangst: Fouten maken
- Wanneer de basisbehoefte doorslaat: Wantrouwig
