Coaching - Training - Teambuilding - DISC Expert

“Persoonlijk leiderschap en teamontwikkeling voor mensen
en organisaties die investeren in zichzelf!”


Maak nu een afspraak voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Bel: 06-10327366 of neem contact op per e-mail.

Actie: DISC profiel + gratis coachsessie

Als de druk maar hoog genoeg is vallen alle normen en waarden weg

Op het moment dat ik dit schrijf is het maart 2020, we zitten midden in de coronavirus crisis. Mensen maken zich zorgen, de supermarkten zijn leger dan normaal, en er is een run op toiletpapier en andere ‘levensbehoeften”. Hoe kan het toch dat mensen al hun normen en waarden laten vallen en zonder blikken of blozen 6 pakken toiletpapier in hun winkelwagentje stouwen waardoor andere het nakijken hebben?

Vreemd? Nou niet echt, dit heeft alles te maken met de manier waarop ons brein werkt onder stress. Als de druk maar hoog genoeg is vallen alle normen en waarden weg.

Piramide van Maslow

Een aantal jaren geleden heb ik al geschreven over de piramide van Maslow. In het kort is dit een model (ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow) dat beschrijft dat hoe hoger je in de piramide zit, en dat kan alleen als aan de onderste lagen is voldaan, des te meer je toe kan komen aan zaken als zelfontplooiing en waardering van anderen. Onze normen en waarden zitten ook hier.

Lager in de onderste treden van de piramide zit onze behoefte aan veiligheid en de basisbehoeften die we nodig hebben om te overleven.

Het is dus erg gemakkelijk om vanuit de veiligheid van je eigen huis een oordeel te vellen over een oorlogssituatie in het Midden-Oosten. Zit je er zelf in dan ben je al blij als je de volgende dag haalt. Normen en waarden zijn dan van ondergeschikt belang aan overleven.

De piramide van Maslow

Verschil normen en waarden

Nu we het toch over normen en waarden hebben. Wat is nu precies het verschil tussen die twee? Normen zijn van buitenaf opgelegd of spreken we samen af. 1 ½ meter afstand houden van elkaar is een norm.

Waarden zijn de zaken die wij belangrijk vinden in het leven en zijn ons moreel kompas. Integriteit is een voorbeeld hiervan. Waarden zijn voor ons vaak zo normaal dat we verwachten dat ze ook voor andere gelden, alleen is dat niet altijd het geval (en dus voeding voor een meningsverschil). Kijk maar eens naar de meeste conflicten in de wereld, vaak hebben ze te maken met andere denkbeelden en waarden op het gebied van politiek en geloof.

Voorbeelden van kernwaarden zijn te vinden in het volgende artikel: kernwaarden lijst, voorbeelden en oefening.

Onzekerheid en angst

Onzekerheid, angst, stress en onveiligheid zorgen ervoor dat de meeste mensen een lager normbesef krijgen, waarden minder belangrijk worden, en mensen meer primair en onbewust gaan reageren. Je moet dan sterk in je schoenen staan wil je je normen en waarden laten prevaleren boven je behoeftes. Kijk maar naar het voorbeeld van het hamsteren van toiletpapier. Letterlijk en figuurlijk is je behoefte (kunnen doen) dan belangrijker dan die van een ander.

In mijn artikel de paradox van diversiteit (en veiligheid) beschreef ik al een situatie die mij zelf overkwam. Tijdens de aanslagen van 11 september 2001 was ik op vakantie in Amerika. Toen ik bij het inchecken voor de terugreis, op het vliegveld van San Francisco, een man met een Arabisch uiterlijk in de rij zag staan gingen bij mij ook alle interne alarmbellen af. Dit terwijl ik normaal gesproken een zeer tolerant persoon ben. Dit is wat er gebeurt als je je niet veilig genoeg voelt.

Control your emotions or your emotions control you

Wat is dan de oplossing? Dat hangt af van je situatie en een stuk zelfkennis. Je hebt b.v. mensen die meer behoefte dan waarden gedreven zijn, of andersom. Dat is op zich niet goed of fout, alleen is het wel belangrijk om je hier bewust van te zijn. Zoals ik het zie is de definitie van persoonlijk leiderschap: Even nadenken voor je reageert en bewust je eigen keuzes maken.

Hoe bewuster je in het leven staat en weet wat jouw basisbehoeftes en waarden zijn, des te langer je controle hebt over jezelf en hoe langer het duurt voordat je alleen nog maar vanuit basisemoties reageert: Control your emotions or your emotions control you.

Patrick Schriel

Patrick Schriel is teamcoach, facilitator, communicatietrainer en DISC expert. Hij helpt zijn cliënten met het behalen van resultaten op het gebied van persoonlijk leiderschap, samenwerken, het faciliteren van teamprocessen, effectieve communicatie, assertiviteit en zelfvertrouwen.

0 comments… add one

Leave a Comment