Erger jij je ook zo aan een ander, ben je heel erg boos, enorm verdrietig, verschrikkelijk teleurgesteld, uitzinnig blij, bijzonder bang of juist hopeloos verlieft? Of misschien maak je je wel heel veel zorgen? Let dan op, je emotie kunnen je waarneming ernstig vertroebelen. Mijn regel is: waar de meeste emotie zit, daar is ook het meeste werk te doen.
Mijn ervaring met heftige emoties
Ik moet toegeven, het is mij zelf ook een aantal keren overkomen. En nu als coach en trainer kom ik het keer op keer weer tegen. Situaties waarin 1 van de partijen ernstig emotioneel betrokken is en buitengewoon boos of gekwetst reageert.
Dit kan een ruzie in een team zijn, een conflict waar de één de ander voor van alles en nog wat beschuldigd, of een cliënt die woest is op datgene wat hem is overkomen. Het zijn allemaal signalen dat er meer aan de hand is dan je in eerste instantie zou vermoeden.
Je zou immers verwachten dat degene met de meeste emoties wel het grootste ‘slachtoffer’ zal zijn, en de ‘schuld’ dus bij de ander ligt. Maar dat is zeker niet altijd het geval.
Emoties overheersen
Vaak blijkt dat de emotie overheerst, positief of negatief, en de logica geen kans meer krijgt. Het is deze emotionele lading die ervoor zorgt dat we niet meer helder kunnen denken.
Als coach kies ik altijd voor degene met de meeste emotie, niet om deze gelijk of ongelijk te geven, maar daar ga ik wel als eerste mee aan de slag.
Dit zijn de kenmerken
- Een over emotionele reactie.
- Niet meer in staat zijn tot zelfreflectie, “wat heb ik bijgedragen aan de situatie?”
- Reactief gedrag, of een positie innemen vanuit de dramadriehoek als ‘slachtoffer’, ‘redder’ of ‘aanklager’.
- Logica en ratio lijken geen rol van betekenis meer te spelen.
- Als logica wordt gebruikt, dan alleen nog maar om de eigen emotionele reactie te onderbouwen.
- Gebruik van 1 of meerdere denkfouten zoals zwart/wit denken, invullen voor de ander, generaliseren of selectief waarnemen.
Hoe komt het?
Mensen hebben de neiging meer primair te reageren onder grote druk of stress. We gaan dan onbewust reageren en vertrouwen meer op onze (oer)instincten en emoties: vechten, vluchten of bevriezen. Ook spelen onze psychische afweermechanismen hierin een grote rol.
Oordelen en beschuldigen van anderen
Ook bij een oordeel, of een beschuldiging, naar een ander spelen emoties vaak een grote rol. Misschien ken je de volgende uitdrukking wel: “Waar 1 vinger naar de ander wijst, wijzen er 3 terug!”. Een oordeel over de ander zegt vaak veel meer over degene die oordeelt dan over wie het gaat. Het is immers veel gemakkelijker om naar de ander te kijken, dan naar jezelf.
Waar de meeste emotie zit, daar is ook het meeste werk te doen
Hopelijk kijk je nu een klein beetje ander naar situaties waarin emoties een grote rol spelen. Kijk overigens wel met de nodige compassie naar de ander. Niemand schiet expres in zijn emoties en vaak is er meer aan de hand. Blijf kalm, ga de emotie niet ontkennen en stel de ander op zijn of haar gemak.