Iedereen is anders. Gelukkig maar, want anders zou het een eentonige en saaie boel worden. Diversiteit geeft kleur aan onze samenleving en zorgt ervoor dat we binnen onze gemeenschappen en organisaties juist van elkaars verschil, én elkaars kwaliteiten en talenten, gebruik kunnen maken. Iets wat niet mogelijk zou zijn als we allemaal hetzelfde zouden zijn.
Diversiteit zorgt daarnaast ook voor de nodige problemen, juist doordat we zo anders zijn en elkaar daar niet in lijken te begrijpen. We voelen ons niet veilig genoeg bij de ander die zo anders is. Dit is de paradox van diversiteit.
Vanuit ons oerinstinct wantrouwen we het verschil
Hoewel we misschien anders denken, reageert ons systeem nog steeds hetzelfde als dat van de oermens zo’n 20.000 jaar geleden. In die tijd stond gelijkheid voor veiligheid en verschil voor mogelijk gevaar.
Dit zorgt ervoor dat we mensen die hetzelfde zijn onbewust als veiliger beoordelen dan mensen die er anders uitzien, anders denken en anders doen dan wij zelf, of de groep waartoe we behoren.
Veiligheid is een voorwaarde voor diversiteit
Veiligheid speelt hierbij een cruciale rol. Hoe veiliger we ons voelen, des te meer open we staan voor het verschil, en hoe eerder we de ander zullen accepteren. Voelen we ons niet veilig dan sluiten we ons af en reageren vooral reactief naar de ander.
In de Piramide van Maslow staat veiligheid als basisvoorwaarde onder het niveau van verbondenheid en liefde. Met andere woorden, je kunt je pas verbonden voelen met anderen als je jezelf eerst veilig voelt.
11 september
Tijdens de aanslagen van 11 september 2001 was ik op vakantie in Amerika. Toen ik bij het inchecken voor de terugreis, op het vliegveld van San Francisco, een man met een Arabisch uiterlijk in de rij zag staan gingen bij mij ook alle interne alarmbellen af; dit terwijl ik normaal een zeer tolerant persoon ben. Dit is wat er gebeurt als je je niet veilig genoeg voelt.
Diversiteit in organisaties
Veel organisaties zien diversiteit als een belangrijke waarde maar vergeten zelf eerst voor de vereiste veiligheid te zorgen. Diversiteit is bovendien erg ‘hot’ en wordt vaak meer als marketingslogan gebruikt dan dat deze waarde ook echt is ingebed in alle lagen van de organisatie.
Wil je diversiteit echt onderdeel laten uitmaken van de organisatie dan is veiligheid een vereiste. Je zal hiermee moeten beginnen in de directiekamer. Wanneer het management beter leert af te stemmen op de mensen in de organisatie, dan zal de veiligheid vanzelf gaan toenemen.
Diversiteit in de samenleving
Je ziet de paradox van diversiteit ook in alle lagen van de samenleving terugkomen. Onwetendheid, misinformatie en het doen van onterechte aannames geven voeding aan het toenemende gevoel van onveiligheid.
Juist in deze tijd waarin ons gevoel van veiligheid steeds vaker onder druk staat is diversiteit het slachtoffer. En dat is jammer want we hebben elkaar juist nu zo hard nodig.
Kennis als wapen voor veiligheid
Door mensen inzicht te geven waarom de ander doet zoals hij doet, en ze te leren meer op de juiste golflente met elkaar te communiceren, geeft dit meer begrip. Je ontkoppelt hierdoor het gedrag van de persoon. Met het gedrag hebben we misschien wat moeite, en met iemands mening zijn we het niet eens, maar de persoon zelf is OK.
