Competenties zijn vaardigheden die te leren en te ontwikkelen zijn. De betekenis van een competentie is het vermogen of de kennis om een handeling bekwaam uit te voeren of een probleem juist op te lossen. In dit artikel staat naast een uitleg over competenties ook een competentielijst met voorbeelden van de meest voorkomende competenties op het gebied van gedrag, werk en loopbaan.
Wat zijn competenties?
Een competentie is een vermogen, vaardigheid of kwaliteit die je kan ontwikkelen. Het verschil tussen een talent en een competentie is dat een talent aangeboren is, en een competentie niet. Deze ontstaan door intensief en doelbewust leren en oefenen.
Er zijn gedragscompetenties, competenties voor werk en loopbaan, onderwijs en studie, maar ook competenties voor hobby of in de sport. Veel organisaties hanteren een competentielijst (competence framework) met de competenties waarin zij graag hun medewerkers willen zien groeien en ontwikkelen. Dit is dan ook vaak onderdeel van de jaarlijkse beoordelingsgesprekken.
Ook is het aan te raden om competenties op je CV te vermelden.
Competenties ontwikkelen
Competenties zijn te leren en te ontwikkelen. Wel is het zo dat de competenties waar je van nature al goed in bent, en een talent voor hebt, gemakkelijker kan ontwikkelen dan de competenties waar je het talent of kwaliteit niet voor hebt. En soms zal je moeten accepteren dat niet alle competenties voor jou zijn weggelegd, en dat je beter jouw energie kan steken in de competenties die jou beter afgaan.
Zo zal iemand die van nature al assertief is hier geen moeite voor hoeven te doen, en iemand die dat niet is zijn assertiviteit bewust, stap voor stap, moeten ontwikkelen.
Competentielijst met voorbeelden van competenties voor gedrag, werk en loopbaan
Er zijn duizenden verschillende competenties. In deze competentielijst vind je voorbeelden van de meest voorkomende competenties voor gedrag, werk en loopbaan:
Aanspreken (op gedrag) | Flexibiliteit | Oordelingsvermogen |
Aanpassingsvermogen | Gespreksvaardigheid | Organisatiesensitiviteit |
Aansturen | Gevoeligheid | Organiseren |
Accuratesse | Groepsgericht aansturen en leiderschap | Overwicht |
Adviseren | Helicopterview | Plannen |
Afstand bewaren | Individugericht aansturen en leiderschap | Presenteren |
Ambitie | Informatieanalyse | Prestatiemotivatie |
Analytisch vermogen | Initiatief | Prioriteiten stellen |
Anticiperen | Inlevingsvermogen | Pro activiteit |
Assertiviteit | Innovatie & vernieuwingsgerichtheid | Probleemanalyse |
Authenticiteit | Integriteit | Probleem oriëntatie |
Autonomie | Interpersoonlijke sensitiviteit | Resultaatgerichtheid |
Acquisitie | Intuïtie | Samenbindend leiderschap |
Beargumenteren | Inzet | Samenwerken |
Besluitvaardigheid | Klantgerichtheid | Schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden |
Bestuurssensitiviteit | Kostenbewust handelen | Servicegerichtheid |
Betrokkenheid | Kritisch denken | Snel schakelen |
Coachen | Kwaliteitsgerichtheid | Sociaal leervermogen |
Coachend leidinggeven | Leervermogen | Sociabiliteit |
Cognitief leervermogen | Leidinggeven | Stressbestendigheid |
Collegialiteit | Loyaliteit | Taakgericht aansturen |
Commercieel inzicht | Luisteren | Taakgericht leiderschap |
Commitment | Managementvaardigheden | Tactisch gedrag |
Communicatie | Marktgerichtheid | Tactisch schakelen |
Computervaardigheid | Mensgericht leiderschap | Teambuilding |
Conceptiele flexibiliteit | Mensenkennis | Timemanagement |
Consciëntieuze houding | Methodisch onderzoek | Toewijding |
Conflicthantering | Milieubewustzijn | Trouw |
Confronteren | Mondelinge presentatie | Vasthoudendheid |
Creativiteit & vindingrijkheid | Mondelinge uitdrukkingsvaardigheden | Verandervermogen |
Delegeren | Motiveren | Verantwoordelijkheid |
Didactische vaardigheden | Netwerkvaardigheid | Vergaderen |
Discipline | Objectiviteit | Verkopen |
Discussiëren | Observeren | Vernieuwingsinzicht |
Diversiteit hanteren | Omgevingsbewustzijn | Vindingrijkheid |
Doelen stellen | Omgaan met details | Visie (ontwikkelen) |
Doelgerichtheid | Omgaan met werkdruk | Voortgangsbewaking |
Doelgericht besturen | Onafhankelijkheid | Zelfkennis |
Doorvragen | Onderhandelen | Zelfmanagement |
Doorzettingsvermogen | Ondernemerschap | Zelfinzicht |
Draagvlak creëren | Ontwikkeling van medewerkers | Zelfontwikkeling |
Durf | Oplossingsgerichtheid | Zelfstandigheid |
Empathie | Optreden | Zelfsturing |
Energie | Organisatiegericht aansturen | Zelfreflectie |
Expertise | Organisatieloyaliteit | Zelfvertrouwen |
Feedback geven | Omgevingsbewustzijn | Zorgvuldigheid |
Feedback ontvangen | Overtuigingskracht |