Al sinds de Griekse oudheid staat het woord temperament voor het zichtbare deel van iemands persoonlijkheid. De Grieken identificeerde 4 temperamenten: sanguinisch, flegmatisch, cholerisch en melancholisch.
Tegenwoordig is naar het typeren van gedrag veel onderzoek gedaan en wordt met temperament de kenmerken of gedragsstijl van iemands persoonlijkheid aangeduid. Deze uiten zich o.a. in de communicatie voorkeuren en het gedrag dat iemand laat zien. Van introvert tot extravert, van meer taakgericht tot meer mensgericht. Dit is de basis van het DISC model: Zijn we meer rood, geel, groen of blauw?
De DISC temperamenten en hun kleuren
Net als in de Griekse oudheid maakt het DISC model ook gebruik van verschillende temperamenten. DISC is eind jaren 20 van de vorige eeuw ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Dr. William Moulton Marston. Marston observeerde mensen en maakte onderscheid tussen actief en passief gedrag en of wij onze omgeving als vijandig of goedgezind ervaren. Dit leidde tot de DISC temperamenten, onderverdeeld in 4 basisstijlen/kleuren:
- ‘Vurig’ rood staat voor het dominant temperament.
- ‘Stralend’ geel staat voor het interactief temperament.
- ‘Zacht’ groen staat voor het stabiel temperament.
- ‘Helder’ blauw staat voor het consciëntieus temperament.
Ieder mens vertoont gedrag dat is beïnvloed door alle vier de temperamenten. We hebben ze dus allemaal en hebben onze eigen unieke mix hiervan. Er is echter één temperament dat overheerst aangevuld door een 2e (en eventueel nog een 3e temperament).
Indirect of direct
Hoe zie je nu welk DISC temperament iemand heeft? Kijk goed en je kan iemand in zijn DISC kleur herkennen. Je begint eerst te kijken of iemand indirect of juist meer direct is:
- Mensen die indirect zijn, zijn bedachtzamer, luisteren en wachten liever af, zijn bescheiden en blijven liever wat meer op de achtergrond.
- Mensen die direct zijn, benaderen anderen op een directe manier, praten liever en nemen het initiatief. Hun lichaamshouding is wat onrustig en ze zijn meer aanwezig.
Taakgericht of mensgericht
Daarna ga je kijken hoe mensen hun omgeving of anderen benaderen. Zijn ze meer taakgericht, dan wantrouwen ze de omgeving in eerste instantie. Zijn ze meer mensgericht dan vertrouwen ze de omgeving juist eerder:
- Mensen die taakgericht zijn willen kennis en feiten en beslissen op basis van argumenten. Gaan graag in discussie, analyseren graag, gaan voor kwaliteit en zijn op zoek naar de oplossing en het doel.
- Mensen die mensgericht zijn willen contact, beslissen op basis van emotie, zijn op zoek naar harmonie en gaan voor de relatie en de gezelligheid.
DISC kleuren persoonlijkheid
Combineer je indirect, direct, taakgericht en mensgericht dan krijg je een kwadrant met de 4 DISC temperamenten, ieder met zijn eigen kleur.
Rood – Dominant temperament, ‘recht door zee’
- Gedrag: Zelfverzekerd, houdt van confrontaties, resultaat gericht, neemt snel beslissingen, goede onderhandelaar, assertief, resultaat gericht, ongeduldig, komt snel tot de kern en neemt graag risico’s.
- Valkuil: Dicteren en te direct communiceren en hierdoor arrogant en bot overkomen.
- Lichaamstaal: Houdt afstand, stevige handdruk, direct oogcontact, gecontroleerde gebaren.
- Intonatie: sterk, luid en duidelijk, overtuigd, direct.
Geel – Interactief temperament, de ‘enthousiasteling’
- Gedrag: Enthousiast, liever praten dan luisteren, gevoelig voor trends/imago, neemt beslissingen op gevoel, is goed van vertrouwen, meestal positief en optimistisch, heeft een hoog tempo, is in voor nieuwe ideeën en ervaringsgericht.
- Valkuil: Te veel praten en anderen niet aan het woord laten.
- Lichaamstaal: Komt dichterbij, gebruik aanraking, relaxed, humor, vriendelijk oogcontact en gebruikt expressieve gebaren.
- Intonatie: Enthousiast en energiek, emotie in de stem, vriendelijk en stimulerend.
Groen – Stabiel temperament, de ‘helpende hand’
- Gedrag: Heeft een vriendelijke uitstraling, is een luisteraar, servicegericht, stelt beslissingen nemen uit, bescheiden, attent, meegaand, sensitief voor gevoelens van anderen, observeert en reflecteert.
- Valkuil : Zichzelf wegcijferen.
- Lichaamstaal: Relaxed, methodisch, leunt achterover, maakt vriendelijk oogcontact en gebruikt bescheiden gebaren.
- Intonatie: Warm, zacht, kalm, laag volume
Blauw – Consciëntieus temperament, de ‘analyticus’
- Gedrag: Betrouwbaar en zorgvuldig, gericht op kwaliteit en service, objectief, luistert kritisch, neemt beslissingen weloverwogen, formeel, is wat afstandelijk, is feitelijk, heeft oog voor detail, eerst zien dan geloven.
- Valkuil: Perfectionisme en te kritisch.
- Lichaamstaal: Houdt afstand, ferme houding, direct oogcontact, geen gebaren.
- Intonatie: Gecontroleerd, direct, doordacht, monotoon.
Niemand is alleen maar rood, geel, groen of blauw
Een veelgemaakte fout met DISC is een eendimensionale benadering van het model. Mensen zijn complexe wezens en DISC is slechts een onderdeel van iemands persoonlijkheid. Niemand is alleen maar ‘rood’, ‘geel’, ‘groen’ of ‘blauw’. Dit werkt stigmatiserend.
DISC is veel complexer dan dat. Alle temperamenten uit het DISC model laten we immers zien in ons gedrag. Niet alleen het hoogst scorende temperament is belangrijk, ook het temperament dat het laagst scoort zegt iets over onze voorkeuren. De combinatie en intensiteit in de score van de 4 verschillende DISC temperamenten is voor iedereen uniek.
Toepassing DISC
Het DISC model brengt iemands temperament, sterke kanten, communicatie en groeimogelijkheden in kaart. DISC vergroot de kennis van gedrag, helpt communicatie conflicten oplossen en vermijden, vergroot individuele effectiviteit binnen organisaties en stimuleert het benutten van talenten.
Wanneer je van jezelf (en anderen) een DISC profiel laat maken dan krijg je inzicht in je natuurlijke manier van doen, hoe je met bepaalde situaties onder druk omgaat, wat jouw stijl van communiceren is en wat jouw onbewuste drijfveren zijn. Het beschrijft je natuurlijke gedragsstijl en geeft handvatten om prettiger te werken, te leven en om te gaan met anderen.
Meer weten over DISC?
Als ervaren DISC trainer, coach en expert in het werken met DISC profielen geef en verzorg ik trainingen, coaching, workshops, lezingen en teambuilding rond DISC in binnen en buitenland. Dit doe ik voor, of in opdracht van, grote en kleine organisaties met als doel de onderlinge samenwerking, communicatie en het werkplezier te verbeteren.
Ik wil graag ook in jouw team of organisatie met DISC aan de slag. Bel: 06-10327366 of neem contact op per e-mail om de mogelijkheden te bespreken. Meer informatie over DISC is verder ook in de andere artikelen over DISC op mijn site te vinden:
- DISC Expert – trainer, coach en specialist in DISC profielen
- De DISC grafiek lezen
- Breng je team in kaart met DISC
- Dominant en rood: De D-stijl van DISC
- Interactief en geel: De I-stijl van DISC
- Stabiel en groen: De S-stijl van DISC
- Consciëntieus en blauw: De C-stijl van DISC
- DISC karaktereigenschappen lijst
- Wat is de DISC methode: persoonlijkheidstest, assessment of analyse?
- Het DISC model
- Tips voor effectief en efficiënt vergaderen met DISC
- Leidinggeven, leiderschapsstijlen en effectief leiderschap
- Omgaan met moeilijke mensen, lastige klanten en vervelende collega’s
Patrick, blauw als ik ben; heldere uitleg, dank!