Heb je ooit geprobeerd om niet te oordelen over iemand of een bepaalde situatie? Niet oordelen is een nobel streven of doel, vaak spiritueel, maar vanuit eigen ervaring kan ik vertellen dat het erg moeilijk is. Het zit in onze natuur om een mening te vormen, te oordelen, over bijna alles. Het is moeilijk om het goed te doen: Of we oordelen, en voelen ons hier slecht over. Of we proberen niet te oordelen en voelen ons gevangen omdat we onze gevoelens niet kunnen uiten.
Zoals hierboven beschreven hebben de meeste mensen een mening over alles. Het maakt niet uit of het over vriendschappen, sport, zaken of politiek gaat, we denken het allemaal te weten en oordelen bijna altijd zonder de relevante achtergrond te weten of de feiten gecheckt te hebben. Onze buurman heeft een nieuwe auto en we reageren jaloers, denkend dat hij dat nooit uit zijn eigen zak kan betalen. Als een collega laat op zijn werk is denken we dat hij de kantjes er vanaf loopt. Iemand geeft ons commentaar en we denken dat ze jaloers zijn of ons niet mogen. We worden ontslagen en beschuldigen onze baas, de economie of de regering zonder te weten waarom.
Het grappige is dat wanneer iemand een oordeel over ons velt we dit zien als een bijzonder nare gewoonte, maar wanneer het om iemand anders gaat oordelen we zelf net zo hard. Heb jij je ooit afgevraagd waarom dat is en dat onze eigen opinie meer belangrijk is dan die van iemand anders, waarom we hier meten met twee maten?
Het verschil tussen oordelen en het hebben van een eigen mening is maar klein, maar wel belangrijk. Wanneer mensen oordelen weten ze meestal niet alle feiten, ze denken dat ze het weten. Een eerlijke mening is gebaseerd op nieuwsgierigheid, willen weten hoe dingen in elkaar zitten, willen weten waarom mensen reageren zoals ze doen. We kunnen het nog steeds bij het verkeerde eind hebben, maar op zijn minst hebben we de moeite gedaan om uit te zoeken hoe het in elkaar zit.
In één van mijn recente artikelen, neem verantwoordelijkheid en stop met anderen de schuld te geven, zei ik dat wanneer je stop met anderen de schuld te geven, en verantwoordelijkheid neemt, dit een grote stap is in je eigen persoonlijke ontwikkeling. Het werken aan je eigen oordeel tegenover anderen is hiermee vergelijkbaar. Het idee hierachter is dat je niet alleen aan jezelf denkt maar een bewuste stap neemt om je in iemands anders zijn schoenen te verplaatsen, wees nieuwsgierig. Het gaat erom dat je uitzoekt waarom mensen dingen zeggen en waarom ze bepaalde beslissingen nemen. Het is een stap naar meer bewust denken.
Het gaat niet over het stoppen met oordelen, dit is erg moeilijk te doen, het idee is om het oordelen te transformeren, zeg maar op een hoger plan brengen. Voeg nieuwsgierigheid en compassie (mededogen) aan je oordeel en je krijgt iets erg krachtigs. Je hebt nog steeds je eigen mening, maar het is nu gebaseerd op feiten, geen veronderstellingen.
Dit is wat ik meestal doe: Wanneer ik mijzelf erop betrap dat ik oordeel, denk ik: Is dit oordeel gebaseerd op feiten? Kan het zijn dat iemand anders heel anders naar dezelfde situatie kijkt dan ik doe? Als ik in zijn of haar schoenen zou staan, wat zou ik dan doen? Weten ze wel alle feiten? Weet ik het? Misschien hebben we allebei wel gelijk, maar zien we het vanuit een verschillend gezichtspunt?
In bijna alle gevallen is de situatie anders dan wat ik in eerste instantie dacht. Mijn oordeel is getransformeerd tot een beter begrip van de situatie. Dat is nu de kracht van oordelen met compassie en nieuwsgierigheid.
