Hou je ogen open en luister goed, dan zie en hoor je de dramadriehoek overal om je heen. Neem nu de Nederlandse politiek waar, naar mijn mening, Geert Wilders vaak in een slachtofferrol zit en zich bedreigd voelt door de islam. Tegelijkertijd is hij de ‘redder’ van Nederland, voor iedereen die zich slachtoffer voelt van de huidige politiek, asielzoekers en de EU.
De dramadriehoek: slachtoffer, redder en aanklager
De dramadriehoek bestaat uit 3 posities: slachtoffer, redder en aanklager. Je vindt hem overal: in relaties, organisaties, maar ook tussen bevolkingsgroepen en zelf landen. Hij beschrijft menselijk gedrag, vooral onbewust en angst gedreven, waarbij het vooral om macht gaat, in welke vorm dan ook, en de dingen die we juist niet willen in ons leven.
De dramadriehoek is niet alleen op Geert Wilders van toepassing. We hebben allemaal wel een voorkeur voor een dramadriehoek rol waar we ons het meest comfortabel bij voelen; en een rol waar we ons juist niet mee willen identificeren. Net als b.v. met Geert Wilders. Je bent voor hem, of juist heel erg tegen hem.
Laten we met Geert Wilders als voorbeeld eens dieper naar de verschillende rollen binnen de dramadriehoek kijken.
De slachtofferrol
De slachtofferrol is de centrale rol in de dramadriehoek. Als slachtoffer neem je geen verantwoordelijk over je huidige situatie. Het overkomt je, je hebt er geen controle over en je bent machteloos. Het motto van het slachtoffer is dan ook “Ik kan er niets aan doen”.
Geert Wilders voelt zich b.v. slachtoffer van zijn voormalige partij, de VVD, maar ook van degene die hem bedreigen. Hij voelt zich gedemoniseerd door iedereen die tegen hem is. Tegelijkertijd ziet hij niet in dat hij door zijn eigen gedrag zelf een groot aandeel heeft in zijn huidige situatie.
De aanklagerrol
Je kunt pas slachtoffer zijn als er ook een dader is. Dit is de aanklagerrol. Dit hoeft niet per se een persoon of instantie te zijn, maar kan ook je eigen lichaam of een ziekte zijn.
Geert Wilders zit soms ook in deze rol. De aanklager gebruik macht of kritiek als middel om controle te krijgen, vooral uit angst om zelf slachtoffer te worden. Het motto van de aanklager is “ik ben beter dan jou!”.
Vanuit zijn rol als aanklager wijst Geert Wilders vooral naar moslims met hun “achterlijk geloof”, of de EU als bron van alle ellende in Nederland.
De redderrol
Als slachtoffer ben je op zoek naar redding. Gelukkig zit Nederland boordevol met mensen die gered willen worden, en anderen die graag willen redden. Een redder doet zijn werk zo goed dat anderen van hem afhankelijk worden. Het motto van de redder is “Je redt het niet zonder mij!”
Ook Geert Wilder zit soms in de redderrol. Hij presenteert zich b.v. als redder van Nederland. “Als je op mij stemt, dan komt het allemaal goed!” Tegelijkertijd zijn er ook veel mensen die het vertrouwen in het politieke systeem verloren hebben en in hem de oplossing voor alles zien.
De dramadriehoek aan het werk
De rollen in de dramadriehoek versterken elkaar. Kijk maar naar Geert Wilders. Als hij een toespraak geeft, reageren veel mensen in de trend van “eindelijk iemand die zegt zoals ik het voel”, terwijl de politiek en de media juist weer vol afwijzing reageren. Geert Wilders is volgens hen de bron van alles waar zij juist niet voor staan. En Geert Wilders, die voelt zich weer een klein beetje meer gedemoniseerd.
Het is dus lastig om uit de dramadriehoek te blijven. Door Geert Wilders buiten het politieke systeem te houden, hem te negeren, zit je nog steeds midden in de dramadriehoek en versterk je alleen maar de kloof die je juist zou moeten dichten.
En Geert Wilders dan?
Ik zou zelf niet op Geert Wilders stemmen. Ik stem liever op politici die ergens voor zijn dan ergens tegen. En al ben ik het niet met hem eens, hij is niet meer en ook niet minder dan mijzelf.
Ik zou hem geen recht doen door hem te labelen als iemand die alleen maar in de dramadriehoek zit. Zodra ik dit doe, pak ik ook een dramadriehoek rol. En vanuit mijn vakgebied gezien is Geert Wilders een meester in het beïnvloeden van anderen en weet op een briljante manier, keer op keer, de aandacht op zich te vestigen. En dat is heel erg knap!
Als ik hem niet meer zie als aanklager, dan wordt hij iemand die mij uitdaagt om eens kritisch naar mijzelf, anderen en de samenleving te kijken.
Als ik mijzelf niet meer zie als slachtoffer dan kan ik mijzelf gaan zien als iemand die verantwoordelijkheid neemt en zelf kan bepalen hoeveel positieve invloed ik wil uitoefenen op mijn omgeving, ook als is dit alleen maar in mijn eigen buurt.
En als in stop met redden dan kan ik beginnen te coachen, wetende dat een ander al lang in staat is om zelf zijn eigen keuzes te maken.
Tot slot
Als coach en trainer heb ik het voorrecht om met veel mensen te mogen werken. En dit is wat ik weet en heb mogen ervaren: Of je nu Christen, Moslim of atheïst bent. Uit de Schilderswijk komt, of van adel bent. Hetero of homo, directeur of magazijnbediende. Mensen verschillen niet zo van elkaar. We zijn meer gelijk dan dat we verschillend zijn. We hebben allemaal dezelfde behoeften en verlangens.
Het is niet iemands ras, geaardheid, afkomst of geloof dat belangrijk is. Het gaat vooral om hoe je jezelf ziet ten opzichte van een ander.
Zie je jezelf, en dus ook de ander, als gelijkwaardig, dan is er ruimte voor dialoog. Zie je jezelf als beter, of zie je de ander vooral als een bedreiging, dan geeft dit voeding aan het verschil. En helaas staan de geschiedenisboeken vol met voorbeelden van wat er dan kan gebeuren.
