We willen allemaal trots kunnen zijn op de dingen die we doen. Er is maar weinig dat beter voelt dan een bepaalde taak goed te doen en hier de erkenning voor te krijgen; in het werk of privé. Het afleveren van een goed project of het zijn van een goede vader geeft ons waardering en een voldaan gevoel. Als we iets perfect doen kan de vreugde en voldoening nog veel groter zijn.
Perfectionist
Er is niets mis met het perfect afronden van een bepaalde taak. Het bereiken van excellentie is een goed doel op zichzelf. Maar wat als het een obsessie dreigt te worden? Wat als perfect zijn, de gehele tijd, je leven aan het controleren is? Wat als goed niet meer voldoet en alles perfect dient te zijn? Wat als je een “control freak” bent geworden?
Het probleem met alles perfect willen doen is dat het een illusie is, iets wat te goed is om waar te zijn. Het de gehele tijd moeten presteren, ook wanneer het niet nodig is, veroorzaakt veel stress. Perfectionisme kan voor een bepaalde tijd werken, maar op een zeker moment ga je hier de prijs voor betalen: Stress en overspannenheid zijn het gevolg, misschien wel erger. Laten we nu kijken waarom mensen perfectionist zijn en wat er aan te doen is.
1. De oorzaak – Perfect willen zijn
Perfectionisten willen altijd controle hebben, bang als ze zijn dat niemand het beter kan dan zijzelf. Maar is dit echt waar? Of slechts een excuus? En als het een excuus is, waar dan voor?
Het is geen geheim dat de meeste perfectionisten eigenlijk erg onzeker zijn. Deze onzekerheid is vaak de oorzaak van hun perfectionisme. Niets is goed genoeg, en er is vaak een klein stemmetje in hun hoofd dat zegt dat anderen hum niet aardig vinden als ze minder dan perfect presteren. Eigenlijk zijn ze bang dat ze niet kunnen voldoen aan alle hoge eisen. Maar wiens hoge eisen zijn dit eigenlijk?
Als je een perfectionist bent nodig ik je uit om dit te onderzoeken. Waarom wil je perfect zijn? Denk je dat niemand het beter kan dan jij? Ben je op zoek naar erkenning, bang dat mensen je niet aardig zullen vinden als je werk minder dan perfect is? Wil je alles controleren en ben je bang de controle te verliezen? Wat zou er gebeuren als je de controle loslaat?
2. Het gevolg – Stress en een mogelijke burn-out
Zo lang de perfectionist de situatie onder controle heeft, of denk deze te hebben, is er nog weinig aan de hand. Maar op het moment dat dingen niet gaan zoals gepland (en dit zal gebeuren) moet de perfectionist de status-quo herstellen, vaak tot elke prijs.
In zijn pogingen om in zijn comfort zone te blijven moet de perfectionist controle houden over elke situatie en iedereen in zijn leven. Zodra de perfectionist een fout een fout begaat, en deze hersteld, zal hij proberen nog meer te controleren; vastbesloten als hij is niet nog een keer dezelfde fout te maken. Het is een neergaande spiraal met stress, en misschien wel een depressie, als gevolg.
Je kunt niet alles perfect doen in je leven; het is een illusie. Doe je dit wel loop je de kans op een burn-out. Wist je dat statistieken uitwijzen dat perfectionisten een grote kans hebben op een burn-out.
3. De oplossing – Laat de controle los
Hoe lang denk je dat je alles perfect kan blijven doen? Laat de controle los. Geeft het op. Realiseer je dat je alleen controle hebt over zaken waar je invloed op kunt uitoefenen en zelfs dan gaan de zaken niet zo als gepland. Er is geen enkele manier om controle uit te oefenen op alles en iedereen in je leven. Het is onmogelijk. Probeer je het toch dan zal het leven er niet makkelijker op worden, krijg je stress met de kans op een depressie of burn–out.
Stop je te verzetten tegen verandering; omhels het. Wanneer je accepteert dat veranderingen normaal zijn en controle hebben een sprookje is zul je bevrijd zijn, klaar om een nieuw leven te beginnen. Dus, wees geen perfectionist en laat de controle los.
Meer tips over perfectionisme en controle loslaten nodig?
Wil je meer tips over perfectionisme en het loslaten van de controle? Lees dan ook de onderstaande artikelen op mijn site:
Erg herkenbaar allemaal, want ik betaal nu de prijs van jaren lang alles perfect te willen doen, en zit nu thuis met een burnout. Ik wou dat het zo gemakkelijk ging om alles minder perfect te willen doen, het heeft in mijn geval ook zeker met zelfvertrouwen te maken omdat ik bang ben dat mensen anders mij misschien niet aardig vinden.
Een perfectionist, dat ben ik (helaas) ook. In mijn beroep (schoonheidsspecialiste) is dat wel erg goed. Maar in mijn priveleven is het vaak een flink struikelblok. Zo is het bij mij alles of niets, perfect of niets. Maakt niet uit wat ik doe, ik ga er voor 200% voor of ik doe het niet. En ook alles zelf onder controle hebben. Zo heb ik het gevoel, als ik iets organiseer of doe dan komt het zeker wel goed.
Ik wil van het perfectionist zijn af, maar hoe? Het is inderdaad beter gezegd dan gedaan. Dus als iemand weet hoe… kom dan maar met de oplossing!
Loslaten van controle vind ik een ontoereikend antwoord op de vraag hoe te ‘genezen’ van een overdaad aan perfectionisme. Van overdaad is volgens mij sprak wanneer jijzelf of anderen té veel last hebben van je wens goed werk te leveren. In een werkomgeving, dus als je een leidinggevende boven je hebt, is het van belang de vrees voor een negatieve opmerking bij je FG te negeren en je perfectionisme bij je baas bespreekbaar te maken. De eerste voorwaarde is namelijk dat je een vertrouwensrelatie hebt met bij voorkeur een meerdere (hij of zij mag ook best op die vaardigheid worden beoordeeld!!!), en daarbij een belangrijke randvoorwaarde creëert om nieuwe werkstijlen uit te proberen, en soms zuchtend in je PO te kunnen zeggen: dit vond ik moeilijk! Je zit dan namelijk in een proces van verbetering van je vaardigheden, en daar is je baas uiteindelijk ook bij gebaat. Stap 1 is dus niet: loslaten en uit je comfort zone stappen, maar voor jezelf een veilige omgeving te creëren waarbinnen je dat kunt doen. Bazen zijn minder vaak slechte mensen dan je denkt!
Beste Patricia,
Er kunnen vele oorzaken van perfectionisme zijn, alles onder controle willen houden is er één van. Onder perfectionisme zit namelijk vaak angst. Angst om niet goed genoeg gevonden te worden en dat heeft dan weer alles te maken met zelfacceptatie, zelfwaardering en zelfvertrouwen. Ook kan het zijn dat het een overlevingsmechanisme is (b.v. vroeger was een 9 nog niet goed genoeg als rapportcijfer, mijn ouders eiste nog beter, nu moet van mij ook alles perfect zijn).
Ik ben het overigens met je eens dat een veilige omgeving creëren een waardevolle stap is. Het is misschien wel een soort kip en ei situatie. Wat heb je eerder nodig, de veilige omgeving om de controle los te laten, of de controle loslaten om weer een veilige omgeving te creëren?
Beste Patrick,
Je schrijft dat de oorzaak van controledrang perfectionisme/perfect willen zijn is. Hier ben ik het niet mee eens en dit kan iedereen ook zelf nagaan. Ten eerste lijkt het of alleen ‘perfectionisten’ controledrang hebben, terwijl zo wat de hele maatschappij verslaafd is aan het controleren van de ‘stroom der dingen’. Hiermee kom ik bij de oorzaak: controledrang komt voort uit angst dat de ‘toekomstige werkelijkheid’ niet overeen zal komen met de ‘gewenste werkelijkheid’. Met andere woorden, we geloven dat ‘iets beter’ is dan ‘iets anders’ en proberen dat uit alle macht te bewerkstelligen, of het nu gaat om je relatie, je werk of andere zaken.
Iets is niet goed of slecht. Iets is gewoon zoals het is – verkeerdheid zit in het oog van beschouwer. Je zult moeten begrijpen dat je gelooft in een illusie van tegenstellingen en dat deze helemaal niet ‘bestaat’. Vanaf het moment dat je alles als even waardevol gaat zien en jij jezelf hieraan overgeeft – schenk je vertrouwen aan iets hogers dan aan jezelf, zul je geen keuzes meer hoeven maken. Je zult een leven gaan leiden op basis van ingevingen en erop vertrouwen dat wat er gebeurt, het beste is jou kan overkomen.
Je vertrouwen schenken aan iets hogers, bijvoorbeeld het ‘universum’, gaat inderdaad in stapjes. Vertrouw erop dat niet jij, maar het ‘universum’ beter weet wat goed voor jou is. Vanaf dan maakt leven in volledige overgave jouw leven tot een avontuur en één groot pretpark.
Met vriendelijke groet,
B. Berendsen
Beste Bark,
Ik schreef dat perfectionisten alles onder controle willen hebben, niet dat de oorzaak van controledrang perfectionisme/perfect willen zijn is. Ik denk dat we geeneens zoveel verschillen van mening. Ik doe dit alleen op een andere manier dan jij. Ken je dat verhaal van al die mensen die met hun eigen vinger naar precies dezelfde maan wijzen en de vinger als waarheid zijn gaan zien in plaats van datgene waar ze naar toe wijzen?
Met vriendelijke groet,
Patrick
Beste Patrick,
Dank voor je reactie. Sorry, dan heb ik het verkeerd geinterpreteerd. Ja, die metafoor ken ik ja. Wat ik vooral merk is dat er een oerwoud aan theorieën is ontstaan over de oorzaak en dat die ook allemaal, zoals je zelf al aangeeft, als ‘waar’ worden aangenomen. En dat terwijl mensen er 0,0 vooruitgang meemaken. Bizar.
Veel succes nog met je werk!
Met vriendelijke groet,
B. Berendsen
je schrijft zo mooi dat je de controle los moet laten, maar hoe doe je dat? In mijn hoofd weet ik echt wel dat ik meer los moet laten, maar het lukt me niet in mijn handelen. Hoe kan ik mezelf “dwingen” meer los te laten en alles relaxter te bekijken?
Zijn daar oefeningen, praktische tips voor?
Groetjes Git
Beste Git,
Jezelf “dwingen” werkt meestal averechts.
Zelf vind ik de “Sedona methode” hier heel heschikt voor. In het kort komt het hier op neer. Stel jezelf de volgende vraag:
“Kan ik dit gevoel, of deze gedachte, verwelkomen?” en vervolgens
“Zou ik het los kunnen laten?”
“Ben ik ook bereid om het los te laten?”
“En wanneer?” (dit is een uitnodiging om NU te zeggen)
Je zult merken dat bij iedere stap het al wat beter voelt. Je kunt het desgewenst een aantal keren herhalen.
Voor mijn ontwikkeling ben ik 4 jaar geleden begonnen met een opleiding in de sociale sector (social work). Ik kwam achter dat ik een perfectionist ben. Mijn leidinggevende had het eerder aangegeven, maar ik had geen idee waar hij het over had. Na onderzoek over symptomen van perfectionisme, ben ik met mezelf aan de slag gegaan. Hoe heb ik dat gedaan? Ik dacht: “Niet alles hoeft perfect te zijn en hoeft niet te lopen zoals ik dat had gepland.” Als ik iets organiseer (privésfeer) en het gaat fout, dan gaat het maar fout. Ik neem op dat moment actie om het weer op goede banen te leiden. Mijn perfectionisme verschijn wel een beetje, want ik reserveer vaak tijd voor het geval er iets misgaat. Op mijn werk baal ik ervan wanneer ik een fout maak. Ik zoek uit waardoor het komt, ik corrigeer het en dan laat ik het los. Het is moeilijk maar ik heb geleerd om te accepteren dat ik ook fouten kan maken en daarvoor mijn excuus aanbied. “Waar er gewerkt wordt, worden fouten gemaakt”, zegt men toch?
Voor mijn gevoel ga ik er goed met mijn perfectionisme om, maar laatst kwam ik achter dat ik de oorzaak niet heb uitgezocht. Daar ben ik momenteel mee bezig. Ik ben van mening dat wanneer ik weet waar mijn perfectionisme vandaan komt, ik nog beter ermee kan omgaan.
Ik hoop dat mijn verhaal diegene helpt die met de vraag “hoe laat je dat nou los” zit. Niet rot bedoeld, maar als je het niet begrijpt dan niet, dan maar veel succes met jou zoektocht.
Nita